Wystawa, której towarzyszyło sympozjum naukowe, zorganizowana z okazji 50. rocznicy śmierci doktora Zygmunta Tokarskiego (1904-1963) − społecznika, patrioty, pioniera medycyny przemysłowej na Podkarpaciu. Wydarzenie odbyło się pod patronatem honorowym:
Katedry Historii Medycyny Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Stowarzyszenia Absolwentów Wydziałów Medycznych UJ
Krakowskiego Towarzystwa Miłośników Historii Medycyny
ZYGMUNT TOKARSKI (ur. 30 lipca 1904 r. w Kołaczycach, zm. 7 maja 1963 r. w Jedliczu). Od 1905 r. jego rodzina zamieszkała w Jedliczu, gdzie ukończył szkołę podstawową. Dalszą edukację rozpoczął w 1915 r. w Gimnazjum w Jaśle, którą kontynuował w słynnym Prywatnym Gimnazjum oo. Jezuitów w Bąkowicach pod Chyrowem. Pochodził z rodziny o tradycjach lekarskich, a jego ojciec Feliks leczył m.in. Marię Konopnicką w pobliskim Żarnowcu. Zygmunt Tokarski podtrzymał tradycje i podjął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego, które ukończył w 1929 r. Mieszkając w Krakowie realizował swoją pasję gry na fortepianie, pobierając lekcje u wybitnego pianisty prof. Henryka Sztompki. Po studiach pracował w Szpitalu Miejskim w Katowicach, a w 1932 r. powrócił do Jedlicza i rozpoczął praktykę lekarską w Ubezpieczalni Społecznej oraz w przychodni Rafinerii Nafty. Sprawował opiekę medyczną nad uczniami w wielu szkołach na terenie gminy, a także leczył Zofię Mickiewiczową − córkę autorki Roty, która mieszkała w dworku w Żarnowcu. Przed II wojną światową pełnił funkcję wójta Gminy Jedlicze oraz jako członek Związku Strzeleckiego uczestniczył w pracach Komitetu budowy Domu Legionowo-Strzeleckiego. Podczas okupacji jako lekarz angażował się w działalność konspiracyjną. Pracował w służbie sanitarnej Obwodu AK Krosno i prowadził szkolenia sanitarne w jedlickiej placówce AK. Z narażeniem życia udzielał pomocy medycznej rannym partyzantom i uciekinierom z obozu pracy w Szebniach. Ukrywał w swoim domu dziecko żydowskie ratując je przed wywózką. Wiele osób uchronił też przed wysłaniem na roboty przymusowe do Niemiec wystawiając fałszywe rozpoznania chorób, a za dużą liczbę wypisanych zwolnień lekarskich pracownikom Rafinerii Jedlicze otrzymał ostrzeżenie od władz niemieckich. Po wojnie udzielał również pomocy medycznej rannym opozycjonistom z terenu Podkarpacia. W latach 1948-1963 pracował jako lekarz przemysłowy w Rafinerii, pełniąc funkcję kierownika ośrodka zdrowia i przychodni dziecięcej w Jedliczu. Angażował się społecznie w krośnieńskim kole Polskiego Towarzystwa Lekarskiego. W 1956 r. za niestrudzoną pracę dla lecznictwa otrzymał Złoty Krzyż Zasługi. Jest patronem Klubu Honorowych Dawców Krwi przy Rafinerii Nafty, a jedna z głównych ulic w Jedliczu została nazwana imieniem Feliksa i Zygmunta Tokarskich. Do dzisiaj niezwykła postać doktora Zygmunta Tokarskiego, którego dewizą życiową była służba drugiemu człowiekowi, obdarzana jest szacunkiem i mile wspominana w rodzinnym środowisku.
Wystawa w Muzeum w Żarnowcu prezentuje dokumenty archiwalne (m.in. świadectwo maturalne, dyplom ukończenia studiów), oryginalną korespondencję ze znanymi osobami (np. z pisarką Magdaleną Samozwaniec czy z ambasadorem w Rzymie i wiceministrem spraw zagranicznych RP Alfredem Wysockim), stare fotografie oraz różne pamiątki osobiste doktora Zygmunta Tokarskiego (jak torba i przyrządy lekarskie, słuchawki, aparat do mierzenia ciśnienia). Można również zobaczyć zaaranżowany jego gabinet lekarski z autentycznymi przedmiotami i meblami sprzed ponad 80. lat. Ekspozycja z cyklu „Ludzie znani i Żarnowiec” będzie czynna w budynku Lamusa do 4 sierpnia 20013 r.
Paweł Bukowski
Zdjęcia eksponatów
