Wystawa zorganizowana z okazji 150. rocznicy wybuchu powstania styczniowego na przykładzie twórczości dwóch wybitnych postaci z okresu zaborów nie jest przypadkowa, ponieważ zetknęli się z dramatyczną rzeczywistością 1863 r. W bitwie pod Krzywosądem 19 lutego zginął w oddziałach Ludwika Mierosławskiego, jedyny brat Marii Konopnickiej. Tradycje niepodległościowe posiada również dworek w Żarnowcu, który przed przyjazdem autorki Roty, zamieszkiwany był przez oficerów powstania 1863 r. – Wojciecha hr. Komorowskiego i Stanisława Biechońskiego. Nurt patriotyczny w twórczości literackiej i działalności społecznej Marii Konopnickiej jest bogato reprezentowany. Napisała szereg utworów, które były zabronione przez cenzurę i nie doczekały się już wznowień po drugiej wojnie światowej. Wśród utworów o tematyce powstańczej znajdują się np.: zbiór opowiadań Powieci Sawy, tomik poezji Śpiewnik historyczny (1767-1863) oraz dwa cykle poetyckie pt. Z teki Grottgera. Głównym motywem wystawy są utwory M.Konopnickiej Lituania i Wojna – powstałe do rysunków Artura Grottgera, z których poetka uczyniła przejmujące oskarżenie i ostrzeżenie przed największą, kainową katastrofą ludzkości. Łącznikiem między sztuką a poezją jest obraz poetycki nakreślony przez Konopnicką, która nawiązując do romantyzmu i malarstwa Grottgera (twórcy cyklów poświęconych dziejom powstania styczniowego) pisze dynamiczne wiersze, rozwijając fabułę obrazów. Na wystawie prezentowane są unikatowe zbiory Muzeum w Żarnowcu poświęcone tematyce powstańczej, które na co dzień nie są eksponowane, m.in.: pierwodruki edycji książkowych poetki, karty pocztowe, grafika, fotografie, szable oraz różne wydawnictwa i materiały archiwalne na ten temat. Ponadto na ekspozycji można zobaczyć część kolekcji historycznej po prof. Eligiuszu Kozłowskim – wybitnym, krakowskim badaczu powstań narodowych z XIX w.
Paweł Bukowski
Zdjęcia z otwarcia wystawy
