Działalność

Muzeum tworzy dworek z XVIII w., przebudowany z końcem XIX w. oraz zabytkowy park, które 8 września 1903 r. przekazane zostały Marii Konopnickiej w darze narodowym z okazji jubileuszu 25-lecia pracy pisarskiej. W dworku w Żarnowcu spędzała poetka wiosenno-letnie miesiące, prowadziła szeroką działalność pisarską, oświatową i patriotyczno-społeczną. Konopnicka opuściła Żarnowiec 15 września 1910 r. i wyjechała do Lwowa, w którym zmarła 8 października i spoczywa na Cmentarzu Łyczakowskim. W 1957 r., na podstawie aktów darowizny spadkobierców poetki, Ministerstwo Kultury i Sztuki powołało do życia Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu, które w 1960 r. otwarto dla zwiedzających. W 1991 r. oddano do użytku budynek Lamusa, w którym mieszczą się ekspozycje, działy merytoryczne, bogata w zbiory biblioteka, magazyny zbiorów i administracja Muzeum.

Aktualnie Muzeum w Żarnowcu jest największą instytucją muzealną o charakterze biograficzno-literackim
w Polsce. W zbiorach znajdują się unikatowe kolekcje artystyczne, literackie i historyczne związane z Marią Konopnicką i jej rodziną oraz polską sztuką i literaturą z przełomu XIX i XX w.

Zakresem działania Muzeum w Żarnowcu jest gromadzenie, opracowywanie, konserwacja i przechowywanie zbiorów po Marii Konopnickiej, zachowanie stanu historycznego zespołu dworsko-parkowego oraz upowszechnianie wiedzy o poetce i pisarce, a także utrwalanie znaczenia Muzeum jako Daru Narodowego
w dziedzictwie kulturowym kraju i wśród Polaków za granicą.

Muzeum prowadzi również działalność wystawienniczą, naukowo-badawczą, edukacyjną, wydawniczą, kulturalno-oświatową, na które składają się m.in.: wystawy czasowe, konferencje naukowe, lekcje muzealne, prelekcje i wykłady, spotkania autorskie, koncerty i spektakle oraz konkursy, warsztaty i plenery dla młodzieży szkolnej.

Muzeum, którego obecnym organizatorem jest województwo podkarpackie, posiada działy: artystyczno-historyczny (z pracownią plastyczną i renowacji zbiorów), literacki, bibliotekę i archiwum naukowe, promocyjno-wydawniczy, finansowo-księgowy, administracyjny gospodarczo-techniczny oraz park zabytkowy.

Ogólny nadzór nad Muzeum sprawuje Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a nadzór bezpośredni Zarząd Województwa Podkarpackiego.

Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu działa na podstawie Statutu nadanego przez Sejmik Województwa Podkarpackiego Uchwałą Nr XXXIX/767/13 z dnia 28 października 2013 r. oraz wpisane jest do Rejestru Instytucji Kultury pod nr 14/07 prowadzonego przez organizatora i posiada osobowość prawną.